॥ શ્રી સ્વામિનારાયણો વિજયતે ॥

ભગવાન સ્વામિનારાયણનાં

॥ વચનામૃત ॥

Gadhada II-28: Mahārāj’s Compassionate Nature; A ‘Lifeline’

Mahima

Yogiji Mahārāj said, “When Vachanāmrut Gadhadā II-28 is perfected, one will constantly have thoughts of what one has attained (prāpti).”

[Brahmaswarup Yogiji Mahārāj: 2/22]

યોગીજી મહારાજ કહે, “ગઢડા મધ્ય ૨૮ વચનામૃત સિદ્ધ થાય તો કેવી પ્રાપ્તિ મને થઈ છે તેનો અખંડ વિચાર રહે.”

[બ્રહ્મસ્વરૂપ યોગીજી મહારાજ: ૨/૨૨]

Mahima

Yogiji Mahārāj said, “There are four types of auṣhadhi (herbal medicines): sandhinī, varṇaharaṇī, vishalyakarṇī and sanjīvanī. Their four forms: dharma, gnān, vairāgya and bhakti. The four respective Vachanāmruts: Gadhadā II-28, Loyā 7, Gadhadā III-39 and Gadhadā II-10; these four Vachanāmruts should be perfected.”

[Brahmaswarup Yogiji Mahārāj: 2/600]

યોગીજી મહારાજ કહે, “ચાર પ્રકારની ઔષધિ છે: સંધિની, વર્ણહરણી, વિશલ્યકરણી અને સંજીવની. તેનાં ચાર સ્વરૂપ: ધર્મ, જ્ઞાન, વૈરાગ્ય અને ભક્તિ. તેના ચાર વચનામૃત (અનુક્રમે): ગઢડા મધ્ય ૨૮, લોયા ૭, ગઢડા અંત્ય ૩૯ અને ગઢડા મધ્ય ૧૦; આ ચાર વચનામૃતો સિદ્ધ કરવા.”

[બ્રહ્મસ્વરૂપ યોગીજી મહારાજ: ૨/૬૦૦]

Nirupan

The following words of Vachanāmrut Gadhadā II-28 were read: “The only means for the jiva to please God is to serve God’s Bhakta through thought, deed and word. The means to displease God is by maligning God’s Bhakta.” Upon hearing this Yogiji Mahārāj instantly said, “Would Mahārāj accept the devotion of one who maligns Gunātit and then performs his [Mahārāj’s] ārti?

“If one maligns Gunātit, who is God’s ideal devotee, one’s jiva will be destroyed and attain an inanimate state. Thereafter, regardless how much one worships Shriji Mahārāj alone and extravagantly performs his pujā as per the scriptures, Mahārāj will not accept one’s devotion. It is like slapping someone’s son and then performing his father’s ārti. Would the father ever accept this? He would never accept it.”

[Yogi Vāni: 15/12]

ગઢડા મધ્ય પ્રકરણનું ૨૮મું વચનામૃત વંચાતું હતું. તેમાં વાત આવી, “જીવને ભગવાનને રાજી કર્યાનો ઉપાય તો મન-કર્મ-વચને ભગવાનના ભક્તની સેવા કરવી એ જ છે. અને ભગવાનના ભક્તનો દ્રોહ કરવો એ જ ભગવાનને કુરાજી કરવાનો ઉપાય છે.” તે સાંભળી યોગીજી મહારાજ એકદમ બોલ્યા, “ગુણાતીતનો દ્રોહ કરે ને પછી મહારાજની આરતી ઉતારે, તે મહારાજ આરતી અંગીકાર કરતા હશે? ગુણાતીત જે ભગવાનના ઉત્તમ ભક્ત, એમના દ્રોહથી તો જીવનું સત્યાનાશ નીકળી જાય, જીવ જડ-સંજ્ઞાને પામી જાય. પછી એકલા શ્રીજીમહારાજની ગમે એટલી પૂજાવિધિ, શાસ્ત્રવિધિ પ્રમાણે ઠાઠમાઠથી કરે, પણ મહારાજને તે અંગીકાર કરવી ગમતી નથી. જેમ દીકરાને ધોલ મારે ને બાપની આરતી ઉતારે, તે બાપ કેમ સ્વીકારે? ન જ સ્વીકારે.”

[યોગીવાણી: ૧૫/૧૨]

Nirupan

June 11, 1962, Mumbai. During the afternoon discourse, Yogiji Mahārāj said, “Mahārāj has stated that he is a devotee of devotees. Who can be labeled a true devotee? Can one who possesses dharma, gnān, vairāgya and bhakti be called a true devotee?”

So, a question was asked, “Who is a true devotee?”

Swāmishri answered, “A true devotee is one who would wash the feet of your son and drink that water. Such is the glory of a devotee of God. People who have found faults with devotees of God have fallen from high levels. Whatever good occurs is due to the service of a devotee of God. God is not just pleased if someone merely massages his feet. To please Shāstriji Mahārāj, one would have to please his devotees. At night, Mānat Swāmi would go around with water for the thirsty. He would give it to everyone. By serving devotees, one serves God. God is not pleased if one remains in close contact with a devotee of God but does not serve him.”

[Brahmaswarup Yogiji Mahārāj: 3/356]

તા. ૧૧/૬/૧૯૬૨, મુંબઈ. બપોરની કથામાં યોગીજી મહારાજે વાત કરી, “મહારાજે કહ્યું – હું તો ભક્તનો ભક્ત છું. તે ખરેખરા ભક્ત કોને કહેવાય? ધર્મ, જ્ઞાન, વૈરાગ્ય ને ભક્તિ હોય તો ખરા?”

ત્યારે પ્રશ્ન થયો, “ખરેખરા શું?”

સ્વામીશ્રી કહે, “તમારા દીકરાના પગ ધોઈ અમે પી જઈએ, એ ખરેખરા ભક્ત. એ પ્રમાણે ભગવાનના ભક્તનો મહિમા છે. ભગવાનના ભક્તનો જેને અભાવ આવ્યો છે તે મોટા હતા તો પણ પદવી થકી પડી ગયા છે. જે કંઈ રૂડું થાય છે, તે સેવાથી જ થાય છે. ભગવાન પગચંપી કરવાથી રાજી ન થાય. શાસ્ત્રીજી મહારાજને રાજી કરવા, એના શિષ્યને રાજી કરે તો રાજી થઈ જાય. માનત સ્વામી લોટો લઈને રાત્રે પાણી પાવા નીકળે. દરેકને પાય. ભક્તની સેવા કરે તે ભગવાનની થઈ ગઈ. ભક્તની સાથે રહે ને સેવા ન કરે તો ભગવાન રાજી ન થાય.”

[બ્રહ્મસ્વરૂપ યોગીજી મહારાજ: ૩/૩૫૬]

Nirupan

January 17, 1963, Gondal. Yogiji Mahārāj was writing letters in the assembly hall. Some knowledgeable devotees sat in front of him. One devotee suggested that Vachanāmrut Gadhadā II-13 be read.

While writing the letters, Swāmishri looked up slightly and said,“‘The main principle is in Vachanāmrut Gadhadā II-28; therefore, read that.” Thus saying, he continued, “What is that main principle? Shriji Mahārāj explains that the sole means to please God is to serve a devotee of God through thought, word and deed. The sole means of displeasing God is to malign his devotee.”

[Brahmaswarup Yogiji Mahārāj: 3/430]

તા. ૧૭/૧/૧૯૬૩, ગોંડલ. યોગીજી મહારાજ સભામંડપમાં બિરાજી પત્રો લખી રહ્યા હતા. સામે કેટલાક જ્ઞાની હરિભક્તો પણ બેઠા હતા. એક હરિભક્તે કહ્યું, “મધ્યનું તેરમું વચનામૃત વાંચો.”

સ્વામીશ્રીએ પત્ર લખતાં ઊંચું જોઈને કહ્યું, “મધ્યનું ૨૮મું વચનામૃત વાંચો. તેમાં મુદ્દો આવે છે.” એમ કહી જાતે કહેવા લાગ્યા, “તે મુદ્દો તે શું જે, શ્રીજીમહારાજ સમજાવે છે કે જીવને ભગવાનને રાજી કર્યાનો ઉપાય તો મન, કર્મ, વચને ભગવાનના ભક્તની સેવા કરવી એ જ છે અને ભગવાનના ભક્તનો દ્રોહ કરવો એ જ ભગવાનને કુરાજી કરવાનો ઉપાય છે.”

[બ્રહ્મસ્વરૂપ યોગીજી મહારાજ: ૩/૪૩૦]

Nirupan

January 16, 1958, Rājkot. After having Vachanāmrut Gadhadā II-28 read at 7:45am, Yogiji Mahārāj said, “In this Vachanāmrut, Mahārāj advises against developing an aversion (abhāv) toward and finding faults (avagun) in a devotee of God. What are abhāv and avagun? Where do they spring from? Do they come from within or do they come from external source?”

Swāmishri answered himself, “Developing an aversion (abhāv) toward a devotee of God means, if a devotee made a mistake or one had some dispute with that devotee, then one would disgrace him publicly - that is abhāv. One who develops abhāv would not like the sight of that devotee and would bear a grudge toward him.

“Now, perceiving faults (avaguns) in a devotee of God is fabricating a flaw and propagating it, despite that the devotee does not have that flaw and does not act against the norms of Satsang.

“Such vices of perceiving faults and developing an aversion are second nature to demonic jivas, but for the rest, these vices come and go because of an instability of their mind. If one hears negative words about another devotee, despite not witnessing it, those words become lodged in one’s heart. Furthermore, if one extensively associates with bad company, just as one becomes rabid from a rabid dog and dies, similarly their jiva is destroyed; i.e. their jiva becomes demonic.

“One’s intellect becomes stable, one gains a divine sight and a liking for performing service if one accepts the words of the Motā-Purush when he says, ‘This person is free of any flaws.’ However, what becomes of one who has to be told four or five times by the Motā-Purush? The principle of the Motā-Purush is, and Shriji Mahārāj has also written page after page, do not fall into abhāv-agavun. We have no right to see faults. Mahārāj himself does not look at anyone’s faults. Close that window. This Vachanāmrut is called a ‘Lifeline’ - if the string (the lifeline) breaks, then one dies. If one becomes pulse-less, then they die. Similarly, understand this as the death of the jiva.

“Abhāv and avagun remain as long as one fares in Satsang based on his own spiritual endeavors. If one has Mahārāj’s strength, then abhāv and avagun would never come. If one eats restrictively but sees someone else eat a lot, one should refrain from seeing that (do not look down upon them).

“Mahārāj says, ‘If one offers constant devotion to me, yet speaks ill of a devotee, then even if I want to maintain affection for that devotee or feel like embracing him, even so I would think, “Forget it. How can I see his face!” I feel that much aversion to that person. I would not listen to someone poisoning my ears; however, if I personally witness it for a long period of time, only then I see their fault.’

“We should engage ourselves in service without looking at whether they are young or old. Mahārāj has shown only service as a means. One should become addicted to service, just like Ukā Khāchar. One should engage oneself in service so much that one destroys their mind. Mahārāj says one who knows the wishes of the Sant and serves after being told just once is the best; he is sitting in Akshardhām while alive and is near me. One should not begrudgingly perform sevā, but should continually engage oneself in it. This is the means to earn the pleasure of God.”

[Brahmaswarup Yogiji Mahārāj: 2/328]

તા. ૧૬/૧/૧૯૫૮, રાજકોટ. સવારે ૭:૪૫ વાગે ગઢડા મધ્ય ૨૮મું વચનામૃત વંચાવી યોગીજી મહારાજ બોલ્યા, “આ વચનામૃતમાં મહારાજે કહ્યું છે: ‘ભગવાનના ભક્તનો અભાવ ન આવવા દેવો ને અવગુણ ન લેવો.’ અભાવ, અવગુણ તે શું? ક્યાંથી આવતા હશે? અંતરમાંથી આવે છે કે બહારના સંગથી આવે છે?”

પછી પોતે જ ઉત્તર કર્યો, “અભાવ એટલે કોઈક હરિભક્તથી કાંઈ ભૂલ થઈ ગઈ હોય, અગર કાંઈ થોડું બન્યું હોય, તેનો ફજેતો કરે અને વિસ્તારથી બીજાને સંભળાવે, એનું નામ અભાવ; અને જે એમ કરે તેને એ હરિભક્ત દીઠો ન ગમે અને આંટી પડે. હવે અવગુણ એટલે કાંઈ દોષ ન હોય ને આઘુંપાછું ન કરતો હોય, તેનામાં પણ દોષ કહે તે અવગુણ.

“આસુરી જીવના હૃદયમાં તો અભાવ, અવગુણ વસેલા જ હોય; અને બીજાને તો આવે અને ટળી જાય, એ મનની અસ્થિરતા છે. કોઈનું વાંકુ સાંભળે તો પંડે જોયું ન હોય તો પણ હૈયામાં ગરી જાય; અને ઝાઝો કુસંગ કરે તો હડકાયા કૂતરાની લાળથી જેમ હડકવા ચાલે અને મોત થાય, તેમ જીવ નાશ પામે, એટલે આસુરીભાવને પામી જાય.

“મોટાપુરુષ એક વાર કહે, ‘આ નિર્દોષ છે’ અને એ વચન જો મનાઈ જાય, તો એમ કરતે કરતે બુદ્ધિ સ્થિર થઈ જાય, દિવ્યભાવ આવે અને સેવા કરવી ગમે. પણ મોટાપુરુષ ચાર-પાંચ વાર કહે ને કરે, તેમાં શું વળે? મોટાનો મત એ જ છે અને શ્રીજીમહારાજે પણ પાને પાને કહ્યું છે જે, અભાવ અવગુણમાં પડશો નહીં. પછી આપણને જોવાનો અધિકાર જ નથી. મહારાજ પંડે પણ જોતા નથી. માટે એ બારી જ બંધ કરવી. આ જો જીવનદોરીનું વચનામૃત છે. દોરી તૂટે તો મોત થશે. જેમ નાડી તૂટે તો દેહનું મોત થાય છે, તેમ આ જીવનું મોત સમજવું.

“જ્યાં સુધી સાધનનું બળ છે ત્યાં સુધી અભાવ-અવગુણ રહ્યા કરે છે. જો મહારાજનું બળ હોય તો અભાવ-અવગુણ આવે જ નહીં. કોઈ વધારે જમતો હોય અને આપણે ત્યાગ રાખતા હોઇએ તો તે ના જોવું.

“મહારાજ કહે – જો કોઈ અમારી અખંડ ભક્તિ કરતો હોય, પણ જો કોઈ ભગવાનના ભક્તનું ઘસાતું બોલતો હોય, તો એવા ભક્ત ઉપર હેત રાખવા જાઉં, ભેટવા માટે અંતર ઊભરાઈ આવે, તો પણ એમ થાય જે, ‘જવા દે, ટાઢે કોઠે બલા છે! શું મોઢું જોઉં!’ એટલો બધો અભાવ અમને આવી જાય છે. કોઈ કાન ભરવા આવે તે હું ન સાંભળું, પણ હું જાતે જોઉં અને તે પણ ઝાઝા દિવસ સુધી, ત્યારે અવગુણ આવે છે.

“આપણે તો નાના-મોટા જોયા સિવાય સેવા કરવા મંડી પડવું. મહારાજે સેવા જ બતાવી છે. ઉકાખાચરની જેમ સેવાનું વ્યસન પાડી દેવું. વ્યસન નહીં પડે ત્યાં સુધી સેવા ગમશે નહીં. મનના ભુક્કા બોલાવવા, ત્યાં સુધી મંડી પડવું. મરજી જાણીને એક વાર કહ્યે મંડી પડે તે ઉત્તમ. તો ધામમાં જ બેઠો છે. અમારી પાસે જ છે. એમ મહારાજ કહે છે. વૈતરું ન કરવું, પણ સેવા કર કર કરવી. એ અખંડ રાજીપાનું સાધન છે.”

[બ્રહ્મસ્વરૂપ યોગીજી મહારાજ: ૨/૩૨૮]